Ortodontik Tedaviler
Ortodontik tedavi diş ve çenedeki düzensizlikleri düzeltmek için yapılan işlemler bütünüdür. Halk arasında diş teli tedavisi olarak da bilinse de ağız içi aparey tedavisi, ağız dışı aparey tedavisi ve şeffaf plak tedavisi gibi birçok tedavi çeşidini kapsar. Genellikle dişlerin hizalanması ve çene yapısını sağlıklı şekle getirmek amacıyla yapılır. Ortodontik sorunlar çeşitli sebeplerden dolayı ortaya çıkabilir. Genetik faktörler, erken dönemde kaybedilen süt dişleri veya erişkin dönemde çürük veya bir başka sebeple çekilmiş ve yeri doldurulmamış dişsiz alanlar bu sebepler arasında sayılabilir. Ortodonti bu tür sorunların erken teşhisi ve tedavisi ile hastaların daha sağlıklı bir ağız yapısına ve estetik bir gülüşe kavuşmasını sağlar.
Ortodonti Nedir?
Ortodonti diş ve çene düzensizliklerinin teşhisi, önlenmesi ve tedavisini içeren geniş bir alanı kapsar. Bu disiplin estetik ve fonksiyonel iyileştirmeler sağlayarak hastaların diş sağlığını ve genel yüz estetiğini önemli ölçüde iyileştirmeyi amaçlar. Ortodontinin ana hedefleri arasında düzgün diş hizalanması, optimal çene fonksiyonunun sağlanması ve daha sağlıklı bir ağız yapısının elde edilmesi yer alır. Ortodontinin temel amacı dişlerin ve çenenin fonksiyonel olarak doğru bir şekilde çalışmasını sağlamaktır. Bu sayede dişlerin daha iyi temizlenmesini, çiğneme ve konuşma işlevlerinin iyileştirilmesini ve diş eti hastalıkları ile diş çürüklerinin riskinin azaltılmasını sağlayabilir. Aynı zamanda düzgün hizalanmış dişler kişilerin yüz estetiğini de olumlu yönde etkiler. Ortodontik tedavi sabit ve hareketli apareyler (dişleri düzeltmek için tasarlanmış özel cihazlar) kullanılarak gerçekleştirilebilir. Bu apareyler dişleri yavaşça ve kontrollü bir şekilde istenen pozisyona taşır. Günümüzde geleneksel metal diş tellerinin yanı sıra estetik açıdan daha çok tercih edilen şeffaf plaklar ve seramik braketler gibi alternatifler de bulunmaktadır.
Kimler Ortodonti Tedavisi Görmelidir?
Ortodonti tedavisi diş ve çene düzensizlikleri olan hemen hemen her yaştan birey için uygun olabilir. Ortodonti tedavisini gerektiren en yaygın durumlar şunlardır:
- Çapraşık Dişler: Dişlerin düzgün bir şekilde sıralanmamış olması durumudur. Çapraşık dişler diş fırçalama ve diş ipi kullanımını zorlaştırarak yemek artıklarının birikmesine sebep olur ve diş çürükleri ve diş eti hastalıklarına zemin hazırlayabilir.
- Diastema (Dişler Arası Boşluklar): Dişler arasında istenmeyen boşluklar olması diastema olarak adlandırılır. Bu boşluklar özellikle ön dişlerde estetik kaygılara neden olabilir.
- Maloklüzyon (Yanlış Kapanış Tipleri): Üst ve alt dişlerin birbirleriyle doğru bir şekilde hizalanmaması durumlarıdır. Bunlar arasında aşağıdaki kapanış tipleri bulunur:
- Açık kapanış: Üst ve alt dişlerin ön kısmı ısırık sırasında birbirine değmez.
- Derin kapanış: Üst dişler alt dişleri normalden fazla örter.
- Çapraz kapanış: Üst dişlerin bazıları alt dişlerin iç kısmına doğru kapanır.
- Sınıf II kapanış: Alt çenenin üst çeneye göre küçük olma durumudur.
- Sınıf III kapanış: alt çenenin üst çeneye göre büyük olma durumudur.
Yukarıdaki bu kapanış bozuklukları üst ve alt çenenin birbirine göre doğru hizalanmamış olması durumlarıdır ve ideal çiğneme yapılmasını engeller ve nefes alma problemlerine sebep olmaktadır. Ayrıca bu kapanış bozuklukları yüz simetrisini ve estetiğini kötü etkileyebilmektedir ve kuşkusuz tedavi gerektirirler.
Ortodonti Tedavisinde Kullanılan Yöntemler ve Araçlar
Ortodonti tedavisi çeşitli yöntemler ve araçlar kullanılarak gerçekleştirilir. Ortodonti tedavisinde kullanılan aparey ve braketler diş ve çene düzensizliklerinin düzeltilmesi için tasarlanmış özel araçlardır. Bu araçlar dişleri yavaşça ve kontrollü bir şekilde istenilen pozisyona taşıyarak daha düzgün ve sağlıklı bir gülüş elde etmeye yardımcı olur. Aparey dişlere veya çeneye takılan ve belirli bir süre boyunca orada kalarak dişlerin düzgün hizalanmasını veya çene gelişimini destekleyen aletlerin genel adıdır. Apareyler hem sabit hem de hareketli olabilir. Sabit apareyler dişlerin üzerine yapıştırılarak tedavi süresince sürekli olarak ağızda kalır. Hareketli apareyler ise günün büyük bir bölümünde (12-22 saat) ağızda kalır ve hastanın kendisinin çıkarabileceği apareylerdir.
Braketler ve teller sabit apareylerdir ve daha spesifik olarak dişlerin ön yüzeyine yapıştırılır ve tel braketlere bağlanarak dişleri istenilen yöne doğru hareket ettirmek için kullanılan küçük araçlardır. Sabit apareylerin avantajı 24 saat boyunca etkin bir şekilde çalışmaları ve hastanın onları çıkarma veya takma ile ilgili endişe yaratmamasıdır. Ortodontik teller ile işlevi aynı olan Şeffaf plaklar ise estetik avantajların yanı sıra yemek yeme ve ağız hijyeni gibi günlük işlevlerde hastanın çıkarma özgürlüğünün olması gibi avantajlar sunar. Şeffaf plaklar belirli saatlerde takılıp çıkarılabilir ve tedavinin etkinliği hastanın kullanım talimatlarına ne nerece uyduğu ile ilişkilidir.
Aynı zamanda gerekli durumlara ortodontik tedaviler için yüz maskeleri ve çene genişletme apareyleri de kullanılmaktadır. Ortodontik tedavi sadece diş telleri ile sınırlı değildir.
Ortodontinin kapsamı tedavi edilmesi gereken ortodontik sorunun türüne, kişinin yaşına ve özel sağlık gereksinimlerine göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle ortodonti uzmanımız ile yapılan detaylı değerlendirme en uygun tedavi planının belirlenmesinde kritik öneme sahiptir.